Bronşit

Solunum sisteminin temelini oluşturan bronşların çeşitli faktörlerin etkisinde enfeksiyona uğraması neticesinde ortaya çıkan bronşit, erkek bireylerde daha sık görülmekle birlikte, genellikle sonbahar ve kış aylarında etki düzeyini arttıran bir hastalıktır. Hastalığın tıp literatüründe akut ve kronik olmak üzere ikiye ayırdığını ifade etmek gerekir.

Akut bronşit, adından da anlaşılabileceği gibi bronşların kısa süre içerisinde enfekte olması şeklinde tanımlanabilir. Genellikle üst solunum yolu enfeksiyonu olarak başlayan bu tür, tedavisinde geç kalındığı yahut doğru tedavi sağlanmadığı takdirde kronik bronşite dönüşerek etki derecesini hayli genişletebilir. Dolayısıyla, müdahalede geç kalınmaması hastanın sağlığı açısından kritik rol oynar. Akut bronşit ile ilgili değinilmesi gereken son nokta; kısa süreli etkiye sahip olduğu ve genellikle 1 ile 3 hafta gibi bir zaman diliminde ortadan kaybolduğudur.

Kronik bronşit, etki derecesi bakımından akut bronşite kıyasla daha tehlikeli olup, etki gösterdiği zaman dilimi daha geniştir. Hastalığın kronik olarak nitelendirilebilmesi için, sürekli bir hal almış olması ve yıl bazında bakıldığında minimum üç ay etkisini hissettirmesi gerekir. Kronik bronşit ile karşı karşıya kalan bireylerin % 55’ inin ortak noktası; sigara tüketiyor olmalarıdır. Bu açıdan bakıldığında, sigaranın, ne denli etkin bir faktör olduğunu görmek mümkündür.

Hastalığın her iki türüne de genel ifadelerle değindikten sonra; bronşit hastalıklarının birçoğunun akut olarak başladığını ve gerekli tedbirlerin alınmaması nedeniyle kronik hale dönüştüğü belirtilmelidir. Diğer bir ifadeyle; hastalığın etkilerini azaltacak ve kontrol altına alacak faktörlerin erken dönemde devreye sokulması, hastalığın ilerlemesini ve kronik bir hal alarak tedavinin daha da zorlaşmasının önüne geçecektir.

Bronşit Belirtileri

Bir önceki paragraflarda da değinildiği gibi erken önlem almak hastalığın etki derecesini büyük ölçüde azalttığından dolayı, bronşit belirtileri hakkında bilgi sahibi olmak semptomların okunmasını kolaylaştıracaktır.

 

Bronşit belirtilerini detaylandırmak istersek;

• Balgam rengi hastalığın önemli bir semptomudur. Balgamın genel rengi şeffaf olduğundan dolayı çeşitli renklerde balgam görülmesi bir problemin işaretidir. Nadir de olsa balgamda kan görülebilir.


• Özellikle geceleri ortaya çıkan ve bireyin boğazlarını tahriş eden öksürük nöbetleri de, bronşit belirtileri kapsamında incelenir. Bu semptomun astım hastalığı ile karıştırılmaya müsait olması, teşhis esnasında bir dezavantaj ortaya çıkartsa da, yapılacak detaylı testler ile bu karmaşanın önüne geçmek mümkündür. Balgamda olduğu gibi öksürükte de kan görülmesi muhtemeldir.


• Vücut ısısının bireye zarar verecek düzeyde olmamasına rağmen uzun süre 38 gibi yüksek derecelerde kalması da hastalığın belirtilerindendir. Ateş ile birlikte genellikle ortaya çıkan halsizlik ve kilo kaybı da, semptomlara dahil edilebilir.


• Nefes alışverişi esnasında güçlük çekmek ve yine soluma esnasında hırıltıvari bir ses işitilmesi.


• Göğüs bölgesinde baskı hissi.

Hastalığın semptomları incelendiğinde, birçok göğüs hastalığı ile karıştırılmaya müsait olduğu görülür. Bu nedenle, bronşitin teşhisinde birden fazla test kullanılması gerekir. Bu testler birbirini doğrular nitelikte olup kesin teşhis koyulmasına netice verecektir. Bronşit tanısı için kullanılabilecek testler şu şekilde sıralanabilir;

• Akciğeri görüntüleyen röntgenler.


• Balgam değerlemesi.


• Akciğer işlevsellik testi.

Bronşit Nedenleri

Göğüs hastalıklarının tümünde olduğu gibi bronşit nedenleri noktasında da, solunum sistemini olumsuz etkileyen faktörler oldukça geniş bir yer tutar ve elbette, hastalığın nedenlerinin tam anlamıyla tespit edilmesi doğru tedavinin planlanması noktasında hekimin elini hayli kuvvetlendirir.

 

Bronşit nedenleri noktasında etkin rol alan faktörleri aşağıdaki gibi detaylandırmak mümkündür;

• Hastalığın oluşumunda en büyük etkiye sahip faktör; sigara tüketimidir. Özellikle yüksek düzeyde sigara tüketen bireylerin birçoğu bronşit hastalığı ile karşı karşıya kalmakta olup tedavi sürecine de deyim yerindeyse bir adım geride başlar. Elbette, sigara dumanına maruz kalmak dahi hastalığın risk grubuna dahil edilmek için yeterlidir. Bu nedenle, gerek pasif gerek aktif içici olarak sigara ile ilişiği bulunan bireylerin, vakit kaybetmeden bu alışkanlıklarından kurtulmaları gerekir.


• Sanayinin geliştiği ve gerekli önlemlerin alınmaması neticesinde oluşan hava kirliliği ve zehirleyici etkiye sahip gazlar da, bronşite neden olabilir. Buna ek olarak; mensup olduğu meslek grubu nedeniyle uzun süreli toz ya da duman gibi solunum yolları açısından olumsuz etkiye sahip maddeler ile iç içe olunması da hastalığı tetikleyebilir.


• Şiddetli geçirilen grip yahut soğuk algınlığı gibi solunum sisteminin temelini teşkil eden bronşları etkisi altına alan hastalıklar.

Hastalığı oluşturan etkenlerin basit bir değerlendirmesini yapmak gerekirse; kısıtlı kapsama sahip olduklarını ve genellikle solunum gazlarının büyük etkiye sahip olduğunu belirtmek gerekir. Göğüs hastalıklarının birçoğunun aksine, bronşitin ortaya çıkmasında genetik faktörlerin etkisi tespit edilebilmiş değildir. Dolayısıyla bu yönüyle hastalık diğerlerinden ayrılır.

Kronik Bronşit Tedavisi

Önceki paragraflarda da ifade olunduğu gibi kronik bronşit, yanlış tedavi yahut tedavide geç kalma gibi durumlarda hastanın yaşantısında büyük olumsuzluklar ve aksamalar meydana getirir. Kronik bronşit tedavisi kapsamında ilk olarak, hastalığın en önemli semptomlarından biri olan öksürüğün ortadan kaldırılmasına yönelik şurup kullanımı devreye sokulur. Buna ek olarak; hastalığın diğer etkilerinin de ortadan kaldırılması adına ilaç kullanımı tercih edilir.

İlaç kullanımına ayrı bir parantez açarak antibiyotik ilaçların tedavideki yerinden bahsetmek gerekir. Günümüzde uzman hekimlerin hemen hepsi, antibiyotik ilaçlara tedavi kapsamında yer vermemektedir. Bunun nedeni ise; zaman içerisinde dönüşüm gösteren bakterilerin bu dönüşüm neticesinde piyasadaki antibiyotiklere karşı direnç göstermesidir.

Tedavi noktasında hastanın sorumluluğuna bırakılan önemli bir nokta da; sigara tüketiliyor ise vakit kaybedilmeden bırakılmasıdır. Hastalığın en önemli nedenlerinden bir tanesi olan sigara tüketiminin bırakılması, tedaviyi destekler nitelikteki faaliyetlerden biri olacaktır. Bunun yanında; taze sebze ve meyve tüketimi, bol su tüketimi, asit ve kafein oranı yüksek içeceklerin tüketiminden uzak durulması, beslenme tarzının vücut direncini arttırıcı şekilde düzenlenmesi de tedavi içerisinde yer alır. Son olarak; hastanın, yeterli ölçüde havalandırılan sıcak ortamlarda bulunmaya dikkat etmesi gerekir. Çünkü; soğuk, bronşitin en belirgin semptomu kuru öksürüğü tetikleyici özelliğe sahiptir.

Genel olarak bakıldığında; hasta, hekim tavsiyelerine uymanın yanında yukarıda sıralanan önlemleri aldığı takdirde kronik bronşit tedavisi başarıya ulaşacak ve etkileri ortadan kaldırılacaktır. Burada yalnızca kronik bronşit tedavisi üzerinde durulmasının nedeni; akut bronşitin çoğunlukla kendiliğinden gerçekleşmesidir.

Bebeklerde Bronşit

Bronşit her yaş grubundan bireyde rastlanan bir hastalıktır ve dolayısıyla bebeklerde de görülmesi gayet normaldir. Bebeklerde rastlanan bronşitin temel nedeni; bağışıklık sisteminin tam anlamıyla gelişmemesidir. Bunun nedeni ise; anne karnında yetersiz beslenme, annenin alkol ya da sigara tüketmesi olabilir. Gelişen teknoloji neticesinde bebeklerde oluşan hastalığa zaman kaybetmeden müdahale etmek ve ortadan kaldırmak mümkün hale gelmiştir.

Yetişkinlerde görülen bronşit ile bebeklerdeki arasında önemli farklılıklar bulunmaz. Hastalığın belirtileri ve nedenleri genellikle aynı olmakla birlikte, bebeklerde müdahale edilmesi gereken zaman dilimi daha kısadır. Özellikle bu dönemde tedavisinde geç kalınan bronşitin, bebeğin gelişimi üzerinde olumsuz etkiye sahip olduğu ispatlanmıştır.

 

Bronşit