Kanser Hastalarında Ağız Yaraları

Kanser hastalarında ağız yaraları sıklıkla karşılaşılan bir durumdur.Ağız içerisinde oluşan yaralara Mukozit denir. Kemoterapi farklı insanlarda farklı reaksiyon gösterebilir. Kemoterapi ve radyasyon vücudumuzdaki bağışıklık sistemini olumsuz etkiler kısmen bağışıklık sistemimiz düzgün çalışamaz. Baş ve boyun bölgesine yapılan kemoterapi radyasyon ile ağız yaraları oluşur.

Ağız yaraları, boğaz ve mideyi kapsayan yumuşak dokudaki hastalıklara verilen isimdir. Kemoterapi kanserli hücreleri tedavi edip yayılmasını önlerken, bazı durumlarda sağlıklı hücrelerin bozulmasına sebep olur.Kemoterapi yan etkileri zararları konusunu  inceleyebilirsiniz. Bunun sebebi hücreler bölünürken büyümeye çalışır ve kemoterapiden zarar gördüğü için yaraya dönüşür. Kemoterapi ağız yaraları ağız içindeki dokularda, dil ve dil çevreleyen bölümlerde, yanak içi ve en çok boğaza yakın yemek borusu dokularında görülür. Ağız yaraları oluştuktan sonra normalde bakteri ve mikrop oluşmasını engellenebilen bağışıklık sistemimiz, ağız içerisinde zayıf kaldığı için mikroplara ve bakterilere karşı savaşamaz duruma gelir. Bir sonraki evre ise iltihaplanma sürecidir. Ağrılı ve sancılı olarak geçebilir. Reaksiyona bağlı olarak iştahsızlık ve zayıflama görülür. Prostat kanseri bu ağrılı ve sancılı kanser türlerine örnektir.

Ağız yaraları iltihaplanması

Ağız içerisindeki iltihaplanmadan kaynaklanmaktadır.Yemek yerken, konuşmak istediğinizde ve çiğneme zorluğu yaratır. Ağız ve boğaz yaraları yemek yeme şikayetleri oluşturur. Yemeği yerken acı ve sızlama, iştah kesilmesi görülür. Ağız yaralarının başka sebepleri sonucunda oluşması mümkündür. Ağız içi bakım temizliği çok önemlidir. Ağız ve boğaz kuruluğunu gidermek için devamlı su tüketilmesi gerekir. Su başlıca tedavi yöntemlerinden bir tanesidir. Su içerken hücrelerin kuruluğunu gidererek ağız boğaz yanak içi ve yemek borusundaki kan akışını hareketlendirerek, yaraların hızlı iyileşmesini sağlar. Katı gıdalar yerine sıvı gıdaların tercih edilmesi, kuru gıdalar tüketilecek mutfak robotu ve blender kullanımından faydalanılmalıdır. Katı yiyecekler sulandırılarak yada yoğurt takviyesi ile tüketilmelidir. Kemoterapi başladıktan 2-3 gün içerisinde ağız yaraları ortaya çıkar. Ağız yaraları 1 hafta sonunda en yüksek seviyeye çıkarak ağrı oluşturur. Akciğer kanseri iltihaplanmaya örnek kanser türlerindendir

Kanser tedavisi ağzı kurutur mu? 

Kanser tedavisi ağzı kurutur. Kuruması ile bazı canlı hücrelerin kemoterapiye fazla dayanamamasına bağlı olarak ağız yaraları görünebilir. Ağız ve boğaz yaraları tedavisinde doktoların en çok tavsiye ettiği bolca su içmek ve gargara yapmaktadır. Su içmeyi periyotlara bölerek tüketilmesi faydalı olacaktır. Günde en az 2.5 – 3 litre su tüketilmesi gereklidir. Buna bağlı olarak saat başı 1 bardak su içmek tedavi sürecini hızlandıracaktır. Her saat az az su içmek boğazdaki yaraların ağız yaralarının tedavisinde hızlı rol oynayacaktır. Ağız kuruluğunun bir çok nedeni olabileceği gibi kemoterapiden kaynaklanabilir. Kemoterapi ağız yaralarına sebep olur. Kullanılan ilaçların dozuna bağlı olarak oluşur ve ağız yarası oluştuğunda bilgi vermek gerekir. Doktorun uygun gördüğü dozajı değiştirebilir.

Kemoterapi tedavisi sırasında ağız yaralarına yol açan ilaçlar şunlardır.

• Cisplatin


• Cytarabine 


• Doksorubisin 


• Etoposide 


• Fluorourasil


• Kapesitabin 


• Methotrexate

Ağız yaralarının sebepleri ;

Grip, nezle gibi enfeksiyonlar

Dil ve dil kökünden tümör oluşumu

Kemik iliği hastalıkları

Mide rahatsızlıkları ve reflü

Şeker hastalığı

Sinüzit

B12 Vitamini eksikliği

Kemoterapi öncesi ağız yaralarına karşı önlem

Kemoterapi süreci kanserli hücrelerin tedavisi için büyük önem taşır. Ancak kişiden kişiye farklı etkileri olabilmektedir. Gençlerde ve çocuklarda (8-24) , orta yaş(24-40) ve ileri yaşlarda (40 Üstü) guruplarına göre en fazla kanser hastalarında ağız yaraları genç guruplarda görülür. Bunun sebebi genç yaşlarda daha fazla hücrelerimizin aktif olmasından kaynaklanır.İnsanlarda yaş seviyesi arttıkça, var olan hücrelerin azalması, vücudumuzdaki kasların azalması, vücudumuzdaki su seviyesinin azalması görülür. Ayrıca genç yaş gurubunda daha hızlı iyileşme süreci gerçekleşir. Alacağımız bir takım önlemlerle süreci daha rahat atlatmak mümkündür. Bu önlemleri kemoterapi öncesi ağız yaralarının oluşmaması için uygulamalısınız.·Öncelikle ağız bakımının iyi derecede yapılması ve ağız içinin hijyenik kalması için yılda en az 2 kere diş doktoruna gidilmesi faydalı olacaktır. Ağız ve diş sağlığı, diş eti ve damak sağlığı kontrolleri devamlı olarak yapılması gereken bakımlarımız arasındadır. Günde en az 2 kere dişlerimizi fırçalamalıyız. Diş ipliği ile dişlerimizin arasında kalan yiyeceklerin çıkarılması gerekiyor. Dişlerimizin hassasiyetine göre yumuşak fırça kullanılmalıdır.

Kemoterapiden önce mutlaka yapılması gerekenler

·  Kemoterapi ağız yaraları oluşması riskine karşı, ağız ve diş sağlığı bakım ve tedavilerinin kemoterapiden 1 ay önce bitmesi faydalı olacaktır. Kemoterapi sürecinde ağız ve diş tedavilerini yaptırmak mümkün olamayabilir. Ağız ve damakta oluşabilecek yaralar yüzünden ağrı ve acı oluşabilmektedir.

· Günde 2 kere mutlaka dişlerimizi fırçalamalıyız.Diş ipi ile yemek kalıntılarını temizlemeliyiz.

· Ağız içi asit dengesini sağlayabilmek için naturel gıdalar tüketilmesi gerekir. Asitli içecekler tüketilmemesi önemlidir.

· Sigara ve alkol kullanımını en az 3 ay öncesinden bırakmak gerekir. Sigara ve alkol ağız ve diş sağlığını, ciğerlerimizi ve midemizi olumsuz etkiler. Alkol ve sigara kullananlara oranla kullanmayan kişilerde daha fazla ve sık ağız yaraları oluşur. Vücudumuzun üretmediği, organik olmayan yiyecek ve içeceklerin tüketimini en aza indirmek gerekir.

Karbonatlı Gargara

· Ağız yarlarına karşı karbonatlı gargara yapılabilir. Ağız içi yaraları tedavisinde de karbonatlı gargara iyileşmeye katkı sağlayacaktır. 1 Bardak suya 1 tatlı kaşığı karbonat karıştırarak ağız için gargara yapılmalıdır. Karbonat ile tuz karışımı da faydalı olacaktır. Yüksek olan asit seviyesini düşürmeye yardımcı olması ağız yaralarının tedavisinde önemlidir. Ağız içi hijyenini korumaya yardımcı olacaktır. Doğal ve bitkisel ürünlerle yapabilecek gargara, ilaçlı ve kimyasal gargaralara göre daha faydalı olacaktır.

· Takma diş kullanımlarında gece yatarken dişlerimizi fırçalayarak hijyeni bir şekilde kullan faydalı olacaktır. Doktorların daha çok tavsiye ettiği, bir bardağın içinde saklayarak bardağın üstünü kapatmak olacaktır. Yine aynı şekilde günde 1 kere fırçalamak ve bakımını akşamları yapmak faydalı olacaktır. Sabahları takma diş kullanımından önce gargara yapılması faydalıdır.

· Sağlıklı beslenmek hafta en az 1 kere balık tüketmek, haftada en az 3-4 gün sebze tüketimini arttırmak gerekir. Ağız ve diş sağlığı korumak için A vitamini, kemik yapısı ve dişlerimiz için önem teşkil eder. Süt, yoğurt ve peynir tüketimini kontrollü tüketilmesi gerekir. Her şeyin fazlasının zarar verdiğini unutmamak gerekir.

· Yutma güçlüğü yaşamamak için reflü ve mide rahatsızlıklarının tedavisinin önceden yapılması, kontrol altına alınması gerekir. Öksürük , faranjit , sinüzit gibi rahatsızlıklar yutma zorluğu yaratabilen hastalıklar olduğu için kontrol altına alınmalı ve tedavi edilmelidir.

. Grip ve nezle gibi rahatsızlıklar ağız ve burun yolları enfeksiyon risklerini arttıracağı gibi, kemoterapiden önce tedavi edilmelidir.

. Şeker hastalarının ağız kuruluğu yaratabileceği için, şeker hastalığı tedavilerinin önceden yapılması gerekir. Ağız kuruluğu ve yutkunma rahatsızlıkları üretmeden şeker dengesini sağlamalıyız. Bu sebeple şeker hastalarının saati saatine ilaçlarını kullanmaları çok önemlidir.

. Tükürük nemlendiricisi kullanılabilir. Bunun yanında dudaklarınızı devamlı nemli tutmalısınız.

 

Kemoterapi ağız yaraları kaç günde geçer ?

Kemoterapi ağız yaraları, tedavi başlangıcından 1 – 3 hafta aralığında başlar. Tedavi bitimine kadar sürmesi mümkündür. Bu süre zarfında kemoterapi ağız yaralarını iyileştirmek için ağız bakımlarının yapılması gerekiyor. Dişlerimizi en az günde 2 kere fırçalamak, çok sıcak yiyecek ve içeceklere karşı dikkat edilmesi, tüketilecek yiyecek ve içeceklerin orta sıcaklık ılığa yakın olması gerekiyor.

Ağız yaralarına ne iyi gelir

kemoterapi görenler ne yemeli konusunda ağzımızı yormadan acı duymadan neler tüketebileceğimizi belirtmiştik. B12 vitamini eksikliği ağız yaralarının geç iyileşmesini sağlar. Tedavi sürecinde doktorların vereceği ağrı giderici antibiyotiklerin kullanılması faydalı olacaktır. Bolca su tüketilmesi iyileşme sürecin hızlandıracaktır. Pul biber, karabiber, kimyon, kekik, isot gibi baharatların ve bu baharatları içerisinde bulunduran cips gibi gıdaların süreçde kullanılmaması tedaviyi hızlandıracaktır. Ağız yaraları tedavi bittikten 1 hafta içerisinde iyileşme sürecine girer. Ortalama 3 hafta sonra ağız yaraları tamamen iyileşmiş olacaktır. Bu sürede ağız bakımının ve düzenli su tüketilmesi süreyi kısaltacaktır.

Kemoterapi ağız yaralarının iyileşmesi için vücudumuzda eksik vitamin kalmaması önemlidir. Bunu dahiliye branşlı doktolardan randevu alarak kan tahlili ile kan sayımı yapılarak tespit edilebilir. Kahvaltıda mutlaka yüksek proteinli yiyecekler tüketilmelidir. Haşlanmış yumurta protein açısından zengin bir besindir ve tüketilmesi ağız içerisindeki yaraların hızlı iyileşmesini sağlar. Yumuşak yiyecekler ile ağız ve boğazımızı yormadan tüketilmelidir. Sıcak olmayacak şekilde yemeklerimiz tüketilirken, çorba , fasulye , bezelye ve küçük gıdalar tüketilmesi gerekir.

Papatya çayı ağız yaralarına iyi gelirken yaraları iyileştirir. Bu süre zarfında çorba, yoğurt , bolca su tüketilmesi faydalı olacaktır. Ayrıca demlenmiş çay poşetleride ağız ve diş ağrısını almak için kullanılabilir.Ağız ve boğaza zarar verebilecek sert ve katı besinleri yememek gerekir. Magnezya sütü kullanımı ağrıyı ve şiddeti azaltır.  Yemek yedikten sonra patlıcanı su ile karıştırarak gargara yapılması ağrı eşiği seviyenizi düşürmeye faydalı olacaktır.Ağız yaralarına ilaç kullanmak yerine bitkisel tedavi tercih edilmelidir. Kullanılacak ilaçlar doktor reçetesi ile doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

Ağız yaralarına karşı glutamin gargara

Glutamin Nedir ? 

Glutamin bir amino asitdir. İçerisindeki glutamik asit bulunur. Vücudumuzdaki hücrelerin onarılmasında kullanılır. Asit seviyesini dengelerken, vücudumuzdaki fazla amonyağın atılmasını sağlar. Vücudumuzdaki dokuların özellikle ağız içerisindeki yaraların hızlı iyileşmesini sağlar. Doku ve hücreler arasına nitrojen taşınmasını sağlayarak çok hızlı iyileşme süresinde etkilidir. Bağırsak, mide ve böbrek organlarımızın sağlıklı çalışabilmesi için glutamin tüketilmesi gerekir. Glutamin vücudumuza enerji verirken kasların korunmasını da sağlar. Kas ve kuvvet takviyesi olarak glutamin kullanılır.

 Glutamin içeren gargara yapılması ağız içinde oluşmuş yaraların tedavisinde önemli rol oynar. Glutamin gargara yaraların hızlı iyileşmesini sağlar. Glutamin gargara bakteri ve enfeksiyon oluşumunu engellerken var olan yara, bakteri ve enfeksiyonları tedavi eder. Ağız içerisindeki asit seviyesini dengeler. Normal ph seviyesine gelen ağız içi asit seviyesi hızlı iyileşmeyi tetiklemektedir. Kemoterapi hastalarına doktorlar tarafından en çok glutamin gargara tavsiye edilmektedir. Glutamin tozu suyla karıştırılıp gargara yapıldığında ağız yaralarının ağrısını hafiflettiği kliniksel olarak kanıtlanmıştır. Ağız içinde yaraların ağrısının dışında boğaz enfeksiyonları, yutma zorluklarına karşıda glutamin gargara yapılması faydalı olacaktır. Glutamin hap ve toz seçenekleri mevcut. Ağız yaraları olanların toz halinde su ile gargara yapması daha faydalı olacaktır.Sinir sisteminin iyi çalışmasına glutamin faydalıdır.

Glutamin kullanım dozajı ortalama 5 mg olarak kullanılabilir. Farklı yan etkilere sahip olmasada glutamin kullanmak isteyen kişilerin özellikle karaciğer büyümesi ve yağlanma olanların az dozajda kullanması faydalı olacaktır. Böbrek rahatsızıkları olanlar için glutamin kullanımı tavsiye edilmemek ile birlikte detaylı bilgiyi doktorlar alarak kullanılması gerekir. 5-10 Mg arasında kullanılan glutamin gararayı ağızda en az 2 dakika gargara yaptıktan sonra yutabilirsiniz. 4 saatte bir gargara yapılması faydalı olacaktır. Gargara yapıldıktan 30 dakika içerisinde yemek yememek ve bir şey içmemek gerekir.

Glutamin ne işe yarar ?

· Ağız yaraları ve boğaz yaralarının tedavisinde antibiyotikdir.

· Ağız yaraları ve boğaz yaralarının hissetmeyi azaltır. Lokal anestazik olarak etki gösterir.

· Mantar ve bakteri oluşumunu tedavi eder.

· Enflamasyon tedavisinde kullanılır.

· Kas ve doku yapısını korur, onarır

. Hücre yapısındaki bölünmelere yardımcı olarak hücre tedavisinde kullanılır. Hastalıkları hücreleri onarır.

 

Kanser Hastalarında Ağız Yaraları